تومور متاستیک به توموری گفته می‌شود که از یک ناحیه‌ی بدن به سمت قسمت دیگر گسترش یافته است، به این تومور گاهی اوقات تومور ثانویه نیز گفته می‌شود. تومور اصلی که در قسمت دیگری از بدن وجود دارد را تومور اولیه می‌گویند.
تومور متاستاتیک ستون فقرات توموری است که از یک قسمت دیگر بدن به سمت ستون فقرات گسترش یافته است. این تومور با اینکه در ستون فقرات رشد می‌نماید اما از تومور اولیه در قسمت دیگری از بدن قرار دارد، نشات گرفته است. در واقع سلول‌های سرطانی از یک قسمت بدن از طریق جریان خون می‌توانند به ستون فقرات برسند و در این ناحیه منجر به تشکیل توده‌های سرطانی شوند.
تومورهای متاستاتیک ستون فقرات در داخل مهره‌ها (نزدیک نخاع) یا استخوان‌ها ستون فقرات ایجاد می‌شوند. گاهی اوقات ممکن است فقط یک مهره درگیر تومور شود اما در بسیاری از مواقع دو یا چند مهره درگیر می‌شوند این تومورها می‌توانند منجر به ایجاد درد شوند، تومورهای بزرگتر باعث فشار به اعصاب و بافت‌های اطراف شده و عملکرد سیستم عصبی را دچار اختلال می‌نمایند.
30 تا 70 درصد افراد مبتلا به سرطان ممکن است به تومور متاستاتیک ستون فقرات دچار شوند.
مقالات دیگر: جراحی تومور های مغزی
انواع تومورهای متاستاتیک ستون فقرات
پزشکان با توجه به محل اولیه تومور و ناحیه‌ای که تومور ثانویه را می‌تواند ایجاد کند تقسیم بندی زیر را دارند:
| محل تومور اولیه | قسمتی از ستون فقرات که درگیر متاستاز می‌شود |
| دهانه رحم | ناحیه گردن |
| سینه | قفسه سینه |
| کمر | پایین کمر |
| ساکروم | قسمت‌های انتهایی ستون فقرات |
انواع تومورهای متاستاتیک ستون فقرات عبارتند از:
- اکسترادورال: توموری است که درخارج از غشاء نخاع و عمدتاً در استخوان‌های ستون فقرات تشکیل می‌شود.
- اینترادورال: این تومور که 40 درصد از تومورهای متاستاتیک را تشکیل می‌دهد در بافت سخت مهره‌ها (خارج از محدوده‌ی نخاع) تشکیل می‌شود.
- اینترامدولاری: تومور متاستیکی است که در داخل نخاع تشکیل می‌شود.
علائم
در اکثر موارد، شروع رشد تومورهای متاستاتیک ستون فقرات بدون هیچ گونه نشانه‌ی بارزی همراه است. زمانی که تومور رشد بیشتری داشته باشد می‌تواند به اعصاب اطراف نخاع فشار وارد نماید و در برخی موارد منجر به شکسته شدن استخوان‌های ستون فقرات می‌شود. علائمی که با توجه به این وقایع ممکن است ایجاد شود عبارتند از:
- احساس درد در ناحیه کمر یا گردن که در هنگام شب میزان آن بیشتر می‌شود.
- کاهش حساسیت نسبت به سرما، گرما و درد در ناحیه ستون فقرات
- تغییر شکل ستون فقرات
- مشکل در تعادل و راه رفتن طبیعی
- ناتوانایی در کنترل مثانه و روده
- سوزش، بی‌حسی و ضعف در بازوها، پاها و یا قفسه سینه
علت
همان طور که اشاره کردیم تومورهای متاستاتیک ستون فقرات به علت سرطان‌هایی که در قسمت‌های دیگر بدن وجود داشته‌اند پدیدار می‌شوند. برخی از سرطان‌هایی که می‌توانند منجر به متاستاز به ستون فقرات شوند عبارتند از:
- پستان
- کولون
- ریه
- ملانومای پوست
- پروستات
- تیروئيد
- لنفوم
مقالات دیگر: انواع بیماری های ستون فقرات
تشخیص تومورهای متاستاتیک ستون فقرات
در ابتدا باید سابقه‌ی بیماری سرطان در حال حاضر یا سرطان‌هایی که بیمار در گذشته مبتلا به آن بوده است بررسی شود.
میزان درد با توجه به سوالاتی از این قبیل سنجیده می شود:
- آیا کمردرد در شب ها بدتر می‌شود؟
- آیا درد کمر بعد از 6 هفته درمان‌های متداول و استفاده از داروهای ضد التهاب، مسکن، استروئیدها، استراحت، تمرینات کششی، فیزیوتراپی و یا کمپرس‌های گرم و سرد همچنان ادامه دارد؟
در هنگام معاینه فیزیکی مشکلاتی که در حین راه رفتن، تعادل و یا هرگونه ضعف در سایر اندام‌ها وجود دارد مورد بررسی قرار می‌گیرد.
آزمایش‌های دیگری که جهت تشخیص ممکن است تجویز شوند عبارتند از:
- آزمایش خون
- بیوپسی
- اسکن استخوان
- ام آر آی و سی تی اسکن
راه های درمان
درمان با توجه به محل، اندازه و نوع تومور ستون فقرات بستگی دارد. هدف از درمان التیام درد، بهبود و حفظ عملکرد ستون فقرات، بهبود کیفیت زندگی و افزایش طول عمر بیمار می‌باشد. معمولاً با توجه به وضعیت بیمار، ترکیبی از درمان‌های زیر پیشنهاد می‌شود:
- شیمی درمانی: شیمی درمانی ممکن است با تزریق داروها به صورت وریدی یا مصرف قرص‌های خوراکی انجام شود.
- روش جراحی: در صورت بزرگ بودن تومور، پیش از شروع شیمی درمانی ابتدا به روش جراحی مقداری از تومور برداشته می‌شود. جراحی جهت حفظ عملکرد طبیعی قسمت‌های مختلف بدن مانند عملکرد مثانه و روده، توانایی راه رفتن و … موثر می‌باشد.
- پرتودرمانی: دوزهای بالاس اشعه ایکس می‌توانند تومورها را از بین ببرند یا اندازه‌ی آن‌ها را کوچکتر نمایند. با کوچکتر شدن تومور میزان فشار به نخاع، درد و سایر علائم نیز از بین خواهند رفت.
- رادیوسرجری استریوتاکتیک: روشی غیرتهاجمی می‌باشد که با استفاده از پرتوهای باریک، مقداری تشعشع را فقط به تومور وارد می‌نماید، در این روش میزان آسیب به سایر قسمت‌های مجاور به حداقل ممکن می‌رسد.
